4: การใช้เงื่อนไขและการวนซ้ำ
การใช้เงื่อนไข (if-else) และ การวนซ้ำ (loop) ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการเขียนโปรแกรมด้วย Python โดยเนื้อหาจะอธิบายอย่างละเอียด ทั้งการใช้เงื่อนไขแบบต่างๆ และการวนซ้ำในรูปแบบที่แตกต่างกัน
การเขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์เป็นทักษะที่สำคัญในยุคดิจิทัล ช่วยให้เราสามารถสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ แก้ปัญหา และทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ในส่วนนี้ เราจะมาแนะนำพื้นฐานของการเขียนโปรแกรมให้คุณเข้าใจอย่างง่ายๆ ไม่ว่าคุณจะเป็นใครหรือไม่มีพื้นฐานมาก่อนก็ตาม
1. โปรแกรมคอมพิวเตอร์คืออะไร?
โปรแกรมคอมพิวเตอร์ คือชุดของคำสั่งที่เขียนขึ้นเพื่อให้คอมพิวเตอร์ทำงานตามที่เราต้องการ เช่น การคำนวณตัวเลข การแสดงผลข้อความ หรือแม้แต่การควบคุมเครื่องจักร ลองนึกภาพว่าถ้าเรากำลังเขียน “สูตรอาหาร” ให้คอมพิวเตอร์ทำตามขั้นตอนทีละขั้น เช่นเดียวกับที่เราบอกให้เพื่อนทำแซนด์วิช: “หยิบขนมปัง ใส่แฮม ใส่ชีส ปิ้งให้ร้อน” การเขียนโปรแกรมก็เหมือนกัน เพียงแต่ใช้ภาษาที่คอมพิวเตอร์เข้าใจ
ตัวอย่าง: ถ้าอยากให้คอมพิวเตอร์ทักทายคุณว่า “Hello, สวัสดี!” ต้องเขียนคำสั่งที่ชัดเจนเพื่อให้มันทำตาม
2. ภาษาโปรแกรมคืออะไร?
เพื่อสื่อสารกับคอมพิวเตอร์ เราใช้ ภาษาโปรแกรม ซึ่งเป็นภาษาที่มนุษย์สามารถเขียนและอ่านได้ง่าย แต่คอมพิวเตอร์ก็เข้าใจได้ด้วย ในที่นี้เราจะใช้ Python เพราะเป็นภาษาที่เหมาะสำหรับผู้เริ่มต้น เนื่องจากมีโครงสร้างที่ไม่ซับซ้อนและอ่านง่ายเหมือนภาษาอังกฤษ
ทำไมต้อง Python?
ชุมชนใหญ่: มีคนคอยช่วยเหลือและแชร์ความรู้มากมาย
อ่านง่าย: คำสั่งคล้ายภาษามนุษย์ เช่น print(“Hello”) แปลว่า “พิมพ์คำว่า Hello”
ใช้กันแพร่หลาย: เหมาะสำหรับการเรียนรู้และนำไปใช้จริงในหลายสาขา เช่น วิทยาศาสตร์ข้อมูล, เว็บแอปพลิเคชัน, เกม ฯลฯ
ตัวอย่าง: ถ้าอยากให้คอมพิวเตอร์ทักทายคุณว่า “Hello, สวัสดี!” ต้องเขียนคำสั่งที่ชัดเจนเพื่อให้มันทำตาม
3. เครื่องมือที่ใช้ในการเขียนโปรแกรม
ก่อนที่เราจะเริ่มเขียนโปรแกรม เราต้องมีเครื่องมือที่เหมาะสม สำหรับผู้เริ่มต้น เราแนะนำให้ใช้เครื่องมือที่ใช้งานง่ายและไม่ซับซ้อน เช่น:
Google Colab: แพลตฟอร์มออนไลน์ที่ให้คุณเขียนและรันโค้ด Python ได้ทันทีโดยไม่ต้องติดตั้งอะไร เพียงแค่มีบัญชี Google ก็ใช้งานได้เลย (เข้าได้ที่ colab.research.google.com)
Thonny: โปรแกรมแก้ไขข้อความ (text editor) ที่ออกแบบมาสำหรับผู้เริ่มต้น มีหน้าต่างที่เข้าใจง่ายและช่วยในการแก้ไขข้อผิดพลาดได้ดี (เข้าได้ที่ Thonny, Python IDE for beginners)
คำแนะนำ
สำหรับการเรียนรู้ครั้งแรก เราสามารถใช้ Google Colab ได้เลย เพราะไม่ต้องกังวลเรื่องการติดตั้ง
4. ลองเขียนโปรแกรมแรกของคุณ: “Hello, World!”
ตอนนี้เราจะมาลองเขียนโปรแกรมแรกกัน เป็นประเพณีของนักเขียนโปรแกรมทุกคนที่จะเริ่มต้นด้วยการให้คอมพิวเตอร์แสดงข้อความ “Hello, World!” บนหน้าจอ
ขั้นตอน
- เปิด Google Colab หรือ Thonny
- พิมพ์คำสั่งนี้ลงไป: print(“Hello, World!”)
- กดปุ่มรัน (ใน Colab กด Shift+Enter, ใน Thonny กด F5)
- คุณจะเห็นข้อความ “Hello, World!” ปรากฏบนหน้าจอ
: print("Hello, World!")
คำอธิบาย
- print() เป็นคำสั่งใน Python ที่ใช้สำหรับแสดงผลข้อความหรือข้อมูลออกมาทางหน้าจอ
- “Hello, World!” คือข้อความที่เราต้องการให้แสดง โดยต้องอยู่ในเครื่องหมายคำพูด (” “)
แบบฝึกหัด
ลองเปลี่ยนข้อความใน print() เป็นชื่อของคุณเอง เช่น print(“สวัสดี, Somchai!”) แล้วรันดูว่าผลลัพธ์เป็นอย่างไร
สรุป
- โปรแกรมคอมพิวเตอร์ คือชุดคำสั่งที่บอกให้คอมพิวเตอร์ทำงานตามที่เราต้องการ
- ภาษาโปรแกรม เช่น Python ช่วยให้เราสื่อสารกับคอมพิวเตอร์ได้ง่ายขึ้น
- เครื่องมือ เช่น Google Colab หรือ Thonny ทำให้เราเขียนและรันโค้ดได้สะดวก
- โปรแกรมแรก ของคุณคือการใช้ print() เพื่อแสดงข้อความ “Hello, World!”
ตอนนี้คุณได้ก้าวเข้าสู่โลกของการเขียนโปรแกรมแล้ว! ในส่วนต่อไป เราจะมาเรียนรู้เกี่ยวกับตัวแปรและการคำนวณเบื้องต้นกันต่อ