4: การใช้เงื่อนไขและการวนซ้ำ
การใช้เงื่อนไข (if-else) และ การวนซ้ำ (loop) ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญในการเขียนโปรแกรมด้วย Python โดยเนื้อหาจะอธิบายอย่างละเอียด ทั้งการใช้เงื่อนไขแบบต่างๆ และการวนซ้ำในรูปแบบที่แตกต่างกัน
ยินดีต้อนรับสู่การเริ่มต้นเรียนรู้ภาษา Python อย่างเป็นทางการ! ในส่วนนี้ เราจะได้เรียนรู้ขั้นตอนพื้นฐานในการเริ่มใช้งาน Python ตั้งแต่การติดตั้ง การเลือกเครื่องมือที่เหมาะสม ไปจนถึงการเขียนโค้ด Python อย่างง่าย เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับการเรียนรู้ในระดับต่อไป
ก่อนที่เราจะเขียนและรันโปรแกรม Python ได้ เราต้องติดตั้ง Python บนเครื่องคอมพิวเตอร์ของเราก่อน หรือหากยังไม่พร้อม เราสามารถเริ่มต้นด้วยแพลตฟอร์มออนไลน์อย่าง Google Colab ได้ทันที
python --version
หากแสดงเลขเวอร์ชันของ Python เช่น Python 3.11.0 แปลว่าการติดตั้งสำเร็จเรียบร้อย
การเขียนโค้ด Python สามารถทำได้ด้วยเครื่องมือหลากหลาย ตั้งแต่โปรแกรมแก้ไขข้อความธรรมดาไปจนถึง IDE (Integrated Development Environment) ที่มีฟีเจอร์ครบครัน สำหรับผู้เริ่มต้น เราแนะนำเครื่องมือที่ใช้งานง่ายดังนี้:
หากใช้ Google Colab เราไม่จำเป็นต้องติดตั้งเครื่องมือใดๆ เพิ่มเติม
ผู้เริ่มต้นควรเริ่มด้วย Thonny เพราะใช้งานง่ายและเหมาะกับการเรียนรู้
มาลองเขียนโค้ด Python กัน! เราจะเริ่มจากคำสั่งพื้นฐานที่ใช้บ่อย เพื่อให้คุณเข้าใจการทำงานของ Python
3.1 การใช้ print()
คำสั่ง print() ใช้สำหรับแสดงผลข้อความหรือข้อมูลออกทางหน้าจอ
ตัวอย่าง:
print("สวัสดี, Python!")
ผลลัพธ์:
สวัสดี, Python!
3.2 การใช้ตัวแปร
ตัวแปร คือชื่อที่ใช้เก็บข้อมูล เช่น ข้อความหรือตัวเลข เพื่อนำไปใช้ในโปรแกรม การกำหนดค่าให้ตัวแปรใน Python ใช้เครื่องหมาย =
ตัวอย่าง:
name = "Alice"
age = 25
print("ชื่อ:", name, "อายุ:", age)
ผลลัพธ์:
ชื่อ: Alice อายุ: 25
3.3 การคำนวณเบื้องต้น
Python สามารถคำนวณทางคณิตศาสตร์ได้ เช่น บวก ลบ คูณ หาร
ตัวอย่าง:
a = 10
b = 5
sumary = a + b
difference = a - b
product = a * b
quotient = a / b
print("ผลบวก:", sumary)
print("ผลลบ:", difference)
print("ผลคูณ:", product)
print("ผลหาร:", quotient)
ผลลัพธ์:
ผลบวก: 15
ผลลบ: 5
ผลคูณ: 50
ผลหาร: 2.0
3.4 การรับข้อมูลจากผู้ใช้
ใช้คำสั่ง input() เพื่อรับข้อมูลจากผู้ใช้
ตัวอย่าง:
a = 10
b = 5
sumary = a + b
difference = a - b
product = a * b
quotient = a / b
print("ผลบวก:", sumary)
print("ผลลบ:", difference)
print("ผลคูณ:", product)
print("ผลหาร:", quotient)
ผลลัพธ์:
name = input("กรุณาใส่ชื่อของคุณ: ")
print("สวัสดี,", name)
เมื่อรันโปรแกรม ผู้ใช้จะพิมพ์ชื่อ และโปรแกรมจะแสดงผลทักทายด้วยชื่อนั้น
ลองฝึกเขียนโค้ดด้วยแบบฝึกหัดต่อไปนี้ เพื่อทดสอบความเข้าใจ:
1. เขียนโปรแกรมทักทาย รับชื่อและอายุจากผู้ใช้ แสดงผล เช่น “สวัสดี [ชื่อ]! คุณอายุ [อายุ] ปี”
ตัวอย่างโค้ด:
name = input("กรุณาใส่ชื่อของคุณ: ")
age = input("กรุณาใส่อายุของคุณ: ")
print("สวัสดี", name + "! คุณอายุ", age, "ปี")
2. เครื่องคิดเลขอย่างง่าย
3. แปลงอุณหภูมิ